Trung
tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo có thể được hình dung như cái nôi nuôi dưỡng
doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo (doanh nghiệp KNST) hay rộng hơn là cả một nền
kinh tế dựa trên tri thức và đổi mới sáng tạo.
Mặc
dù không có định nghĩa chung hay chính xác về trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng
tạo, tuy nhiên có thể hiểu rằng, các trung tâm này cung cấp môi trường thuận lợi
nhằm thúc đẩy tương tác, giao tiếp và hợp tác thông qua các tiện ích dung chung
và hoạt động, sự kiện mang tính cộng đồng. Tại đây, các doanh nghiệp KNST được
cung cấp một số dịch vụ với giá ưu đãi liên quan đến không gian làm việc cơ bản,
phòng họp, khu thử nghiệm, phòng thí nghiệm tới các các chương trình ươm tạo/thúc
đẩy kinh doanh và các dịch vụ khác về pháp lý, quản trị doanh nghiệp, sự kiện,
tập huấn, gọi vốn.
Sứ
mệnh của các trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo không chỉ đơn thuần là không
gian, cơ sở vật chất hạ tầng mà còn là giá trị và cơ hội kết nối chặt chẽ trong
hệ sinh thái thu nhỏ đầy đủ thành phần từ doanh nghiệp KNST, vườn ươm, tổ chức
thúc đẩy kinh doanh, tới nhà đầu tư, cơ quan nghiên cứu hay các chương trình, dịch
vụ công như tư vấn pháp lý, sở hữu trí tuệ, đăng ký thành lập doanh nghiệp,…
Các
trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp rất đa dạng về mô hình tổ chức (thuộc nhà nước, tư
nhân, đối tác công tư,…) và hoạt động dựa trên mục đích và đặc điểm từng địa
phương hoặc quốc gia. Chính vì vậy, việc nghiên cứu và tìm hiểu kinh nghiệm quốc
tế, cụ thể đối với hai loại hình là công viên khoa học công nghệ và tổ hợp dịch
vụ tập trung là tiền đề cân nhắc lựa chọn và phát triển mô hình phù hợp với nhu
cầu và tình hình thực tế tại nước ta.
Singapore
Từ
năm 1990, chính phủ Singapore đã xác định khu One-North tại Buona Vista là
trung tâm khoa học để thúc đẩy sự hình thành và phát triển của các doanh nghiệp
công nghệ cao và đặc biệt là doanh nghiệp KNST. Từ thời điểm đó hàng loạt kế hoạch
tổng thể và chiến lược đã được xây dựng và triển khai trong suốt 20 năm nhằm hiện
thực hóa phương châm phục vụ nhu cầu “sống - làm việc - vui chơi - học tập” của
hệ sinh thái. Tính đến thời điểm năm 2016, đã có hơn 400 công ty dựa và tổ chức
với hơn 46.000 nhân viên hoạt động tại khu One-North trong đó cộng đồng doanh
nghiệp KNST tại Launchpad chiếm phần lớn. Các doanh nghiệp,tập đoàn lớn tại
One-North đóng vai trò hỗ trợ và song hành cùng doanh nghiệp KNST thông qua việc
đầu tư, hợp tác, đối tác chuỗi cung ứng hay sử dụng sản phẩm/dịch vụ của doanh
nghiệp KNST.
Sau
thành công của Block 71 được coi là trái tim hệ sinh thái khởi nghiệp Singapore,
năm 2011 Chính phủ đã tiếp tục giao JTC phát triển thêm tòa 73 và 79 để hỗ trợ
doanh nghiệp KNST, ba tòa nhà tạo nên khu LaunchPad@One-North với diện tích 6.5
héc ta trong khu One-North tận dụng cơ sở vật chất của khu công nghiệp lâu đời và
các nhà xưởng gia công từng được dự kiến phá hủy. Chỉ sau bốn năm hoạt động, số
lượng doanh nghiệp KNST tại LaunchPad đã lên tới gần 100 doanh nghiệp được đánh
giá là “hệ sinh thái KNST có mật độ dày đặc nhất trên thế giới” bởi tạp chí Economist.
Năm 2016, tòa 75, 77 và 81 đã được phát triển thêm cung cấp thêm hơn 12.000 m2
phục vụ cộng đồng KNST. Số lượng các công ty khởi nghiệp có trụ sở tại
LaunchPad đã tăng 67% từ 216 lên 361 trong hai năm 2015 - 2017, trong khi đó số
lượng tổ chức hỗ trợ tang 56% từ 41 lên 64.
 |
| Hình ảnh JTC LaunchPad@One-North – nguồn: JTC Corporation |
Đối
với Singapore thì JTC LaunchPad@One-North là minh chứng rõ ràng nhất của những
nỗ lực từ phía Chính phủ Singapore trong hỗ trợ và xây dựng quốc gia này trở
thành một trong những hệ sinh thái KNST hàng đầu thế giới dựa trên việc tạo ra
một không gian chung, nơi mà các doanh nghiệp KNST và các chủ thể khác trong hệ
sinh thái như nhà đầu tư (Quest Ventures, SingTel Inno8); vườn ươm (NUS Enterprise,
Pollinate,…); các tổ chức thúc đẩy kinh doanh được kết nối một cách hiệu quả. Đây
đồng thời cũng là nơi triển khai các chương trình hỗ trợ của nhà nước đối với
các ý tưởng KNST giai đoạn đầu như Action Community for Entrepreneurship,
A*Star, SG Innovate, SG Tech,... Ngoài ra, bằng cách tái sử dụng đất và các tòa
nhà bỏ không hiện tại, LaunchPad@One-North có mức thuê hết sức ưu đãi, giải quyết
một trong những bài toán lớn về không gian và địa điểm của các doanh nghiệp
KNST đặc biệt là tại một quốc gia có mức chi phí đắt đỏ như Singapore.
Điểm
đặc biệt là vị trí của LaunchPad@One-North nằm ở trung tâm của hệ sinh thái; kết
nối với nhiều trường đại học lớn như Đại học quốc gia Singapore, Đại học công
nghệ Nanyang; các viện nghiên cứu, khu nghiên cứu trọng điểm khác như
Fusionopolis - công nghệ thông tin và truyền thông (CNTT-TT), phương tiện truyền
thông, khoa học vật lý và công nghiệp kỹ thuật hay Biopolis – khu nghiên cứu
khoa học y sinh.
Hệ
thống giao thông kết nối với khu One-North cũng vô cùng thuận lợi và hệ thống
tàu điện ngầm và xe buýt công cộng.
Hàn
Quốc
Trung
tâm kinh tế sáng tạo và đổi mới sáng tạo (Center for Creative Economy &
Innovation – CCEI) đầu tiên ở Hàn Quốc được thành lập tại Thành phố Daegu vào
tháng 9 năm 2014 thuộc Bộ Khoa học, CNTT và Kế hoạch Tương lai (Ministry of
Science, ICT and Future Planning). Kể từ đó, tổng cộng 19 Trung tâm CCEI đã được
thành lập tại các thành phố và địa phương trên khắp đất nước Hàn Quốc hoạt động
độc lập và được chuyển qua sự quản lý của Bộ DNNVV và Khởi nghiệp Sáng tạo (Ministry
of SMEs and Startups) vào năm 2017. Điều này cho thấy cam kết và nỗ lực mạnh mẽ
của chính phủ Hàn Quốc cho một nền kinh tế tri thức dựa trên đổi mới sáng tạo.
Mô
hình hoạt động của CCEI dựa trên trụ cột là liên minh hợp tác với bộ chủ quản,
chính quyền địa phương và tập đoàn tư nhân với mục đích thúc đẩy môi trường
tăng trưởng cho KNST và đổi mới của Hàn Quốc. Các công ty lớn có thể nhanh
chóng giúp các công ty khởi nghiệp sáng tạo cũng như doanh nghiệp vừa và nhỏ
phát triển sản phẩm của họ dưới hình thức kinh doanh B2B và B2C. Mục đích quan
trọng nhất của việc thiết lập CCEI là giúp thành lập và phát triển các doanh
nghiệp KNST song hành cùng tập đoàn lớn. Đại diện của các bên sẽ tham gia vào
ban điều hành trung tâm và trong nhiều trường hợp, giám đốc của CCEI là giám đốc
điều hành của một tập đoàn lớn. Tuy nhiên điều này cũng mang lại một số rào cản
và khó khan trong hoạt động của CCEI khi có sự thay đổi hay về thế giám đốc điều
hành từ công ty lớn hay biến động từ hoạt động của công ty.
Tại
mỗi địa phương, CCEI thiết lập một trung tâm chuyên trách với chiến lược phát
triển phù hợp với thế mạnh và ngành công nghiệp mũi nhọn của địa phương đó. Có
thể nhận thấy rằng, việc dựa vào ngành công nghiệp địa phương là bước đi chiến
lược vô cùng đúng đắn bởi KNST chỉ thực sự tạo được hiệu ứng và giá trị lớn nhất
khi gắn với nền kinh tế và thế mạnh của địa phương, vùng, quốc gia.
Tác giả: Vũ Huyền Trang
Nguồn:
Phua
Shi Hui, “Urban Systems Studies: One-North fostering research, innovation and
entrepreneurship”, Singapore, 2018.
Tracy
Carbasho, “Innovation Hubs and Incubators Drive Academic Research to
Commercialization”, 2018.
Ecosystem
Accelerator, 618 active tech hubs: The backbone of Africa’s tech ecosystem,
2019.
Victor
Mulas, “Boosting tech innovation ecosystems in cities”, 2014.
Julie
Wagner và Dan Watch, “Innovation Spaces: The New Design of Work”, 2017
Mary
Jo Waits, “Guidelines for Building an Innovation Hub”.
David
Allan Wolfe, “Technology and Innovation Centres: Lessons from Germany, the UK
and the USA”, 2014.
David
N E Rowe, “Universities and Science Park based Technology Incubators”, 2005.
Kari
Sipilä, “Innovation centers, incubators, technology parks”, 2002.
Malcolm
Parry, “The Future of Science Parks and Areas of Innovation: Science and
Technology Parks Shaping the Future”, 2018.
The
Economist “All together now: What entrepreneurial ecosystems need to flourish”,
ngày 18, tháng 1 năm 2014, https://www.economist.com/special-report/2014/01/16/all-together-now
0 Nhận xét