Gần đây, tôi đã có một cuộc trò chuyện với một người bạn từng là nhà đầu tư thiên thần và hiện đang là nhà đầu tư mạo hiểm. Trong suốt cuộc trò chuyện, chúng tôi đã cùng nhau chỉ ra sự khác biệt giữa nhóm các founder thành công và nhóm ít thành công hơn.
Những chia sẻ của tôi được rút ra từ kinh nghiệm cá nhân với vai trò founder cho một công ty startup và gần đây là mentor cho các công ty startup khác. Trong khi đó người bạn của tôi từng có kinh nghiệm đầu tư vào hơn 20 công ty khởi nghiệp với tư cách là một nhà đầu tư thiên thần làm việc thường xuyên với các founder.
Startup là gì?
Startup là mô hình doanh nghiệp có khả năng sinh lời và tăng trưởng nhanh từ một giải pháp/mô hình kinh doanh mới - chưa được chứng minh hiệu quả.
Các startup không nhất thiết phải có lợi nhuận vào giai đoạn đầu, tuy nhiên mục tiêu cuối cùng của họ luôn phải tập trung vào tăng trưởng. Những startup này có thể phát triển mà không cần nguồn đầu tư bên ngoài không? Chắc chắn là có, nhưng khi đó, các founder sẽ phải tính đến vấn đề chi phí cơ hội và rủi ro không thể tăng trưởng đủ nhanh để dẫn đầu thị trường. Một thị trường hấp dẫn và có tiềm năng phát triển sẽ thu hút nhiều doanh nghiệp tham gia, đồng nghĩa với việc các đối thủ cạnh tranh trên thị trường có thể bắt kịp và thay thế vị trí của bạn bất cứ lúc nào.
Do tốc độ tăng trưởng và tính chất thay đổi liên tục của thị trường, việc phát triển một startup có thể ví như làm một thí nghiệm khoa học với nhiều ẩn số hơn là một quá trình có thể dự đoán được. Tuy nhiên, những biến số mà các founder có thể dự đoán được như tốc độ tăng trưởng và doanh thu sẽ cho phép họ đưa ra những quyết định mạo hiểm, từ đó đem đến nhiều cơ hội phát triển hơn.
Tại sao nhiều founder giỏi vẫn thất bại?
Đối với tôi, một founder “giỏi” cần có tài năng, đam mê và có định hướng rõ ràng cho công việc kinh doanh của họ. Nhưng ngay cả khi founder có đầy đủ những yếu tố kể trên, startup của họ vẫn không đạt được thành công như mong muốn.
Có rất nhiều lý do tại sao một doanh nghiệp startup thất bại. Tuy nhiên, trong bài viết này, tôi sẽ chỉ tập trung vào những yếu tố mà các founder có thể cân nhắc và kiểm soát được.
1. Họ thất bại trong việc hành động để duy trì đà tăng trưởng
Startup cần phải luôn trên đà vận động nhằm tránh trạng thái trì trệ và đối phó với các rủi ro ngày một lớn trong quá trình tăng trưởng của mình. Tuy nhiên, khi có quá nhiều thông tin cần xử lý, nhiều founder đã tiêu tốn rất nhiều thời gian mà không đưa ra được quyết định cuối cùng, từ đó trở thành “nút thắt cổ chai” cho sự tăng trưởng của startup.
Một ví dụ phổ biến là khi gặp vấn đề với mảng vận hành, các founder thường chỉ tập trung giải quyết vấn đề đó mà không để mắt tới những đòn bẩy khác của doanh nghiệp, ví dụ như kênh phân phối. Trong trường hợp này, Tất cả các bộ phận, phòng ban trong một doanh nghiệp cần phải được vận hành cùng nhau trơn tru như một động cơ. Startup phải liên tục tăng trưởng, vì nếu dừng lại, nó sẽ ngay lập tức bị thị trường đào thải. Việc bắt đầu và dừng lại cũng có thể tạo ra những “quán tính” không cần thiết cho startup.
2. Họ không quản lý được chi phí phát sinh
Khi các founder không lường trước được những giai đoạn mà họ sẽ cần tăng hoặc giảm chi phí phát sinh, điều này chứng tỏ các quy trình hoạt động của startup đang không thống nhất và chưa đạt được hiệu quả cao nhất.
Trong quá trình đổi mới và lên ý tưởng, có những chi phí phát sinh dẫn đến các ý tưởng tối ưu. Khi thay đổi cơ cấu trong hệ thống doanh nghiệp, ví dụ như trong quá trình tuyển dụng, chênh lệch dẫn đến kết quả nằm ngoài dự đoán, đôi khi không mấy khả quan.
Một lượng lớn chi phí phát sinh gây nên nhiều rủi ro cho startup vì chi phí bên trong dễ kiểm soát hơn chi phí bên ngoài. Điều chỉnh nhân sự và hướng đi giúp cho một phần chi phí phát sinh trong doanh nghiệp nằm ở mức tối thiểu. Chi phí tối thiểu giúp đảm bảo sự tăng trưởng doanh thu.
3. Họ không biết cách chịu trách nhiệm
Tôi từng gặp rất nhiều founder luôn từ chối chịu trách nhiệm cho hành động của mình. Họ thường đổ lỗi cho người khác trước và tin rằng họ không phải là nguồn gốc của những vấn đề trong doanh nghiệp.
Nếu một founder từ chối chịu trách nhiệm cho mọi gốc rễ vấn đề, họ sẽ không thể đưa ra những giải pháp chính xác để giải quyết các vấn đề đó. Việc không giải quyết đúng vấn đề cũng tiêu tốn năng lượng và tài nguyên của startup trong khi chúng có thể được phân bố tốt hơn cho các mục tiêu tăng trưởng.
4. Họ xa rời thực tế
Nhiều founder tôi từng gặp thường để cái tôi và ý tưởng của họ lên hàng đầu thay vì nhu cầu của khách hàng và thị trường. Hoạt động trong nền kinh tế thị trường tự do đồng nghĩa với việc khách hàng có thể lựa chọn bất kỳ giải pháp nào phù hợp với nhu cầu và giải quyết được các vấn đề của họ.
Việc các founder có tầm nhìn rõ ràng là tốt, nhưng họ cũng cần tìm hiểu thực tế thị trường và chấp nhận điều chỉnh tầm nhìn của mình sao cho phù hợp với thị trường nhất. Tìm hiểu thị trường không có nghĩa là hy sinh tầm nhìn lớn mà là một cách để biết doanh nghiệp có đang đi đúng hướng hay không. Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, thị trường chính là trọng tài cuối cùng quyết định sự thành bại của startup.
5. Họ thất bại trong việc phân loại rủi ro
Rủi ro được chia làm hai loại: Rủi ro cần thiết và rủi ro không cần thiết. Rủi ro cần thiết thường có thể dự đoán trước trong khi rủi ro không cần thiết thì ngược lại.
Rủi ro cần thiết: Nếu chúng tôi làm điều X, điều Y sẽ xảy ra và nhân ba lợi nhuận cho chúng tôi
Rủi ro không cần thiết: Chúng tôi cùng những công ty khác đã thực hiện A để có kết quả B. Chúng tôi quên điều đó và sẽ làm C lần tới.
6. Họ thất bại trong việc giảm thiểu rủi ro một cách có hệ thống
Những founder giỏi nhất mà tôi từng gặp và làm việc cùng thường tìm cách để giảm thiểu rủi ro một cách có hệ thống và duy trì kiểm soát rủi ro càng nhiều càng tốt. Lý do rất đơn giản, hành trình của một startup vốn đã đầy khó lường, vậy tại sao phải tạo ra thêm nhiều rủi ro không cần thiết?
7. Họ không nghĩ đủ lớn
Không phải tất cả các thị trường đều như nhau. Một thị trường lớn có thể cho phép bạn mắc nhiều sai lầm hơn trong khi một thị trường nhỏ có tính cạnh tranh cao sẽ không có chỗ cho bạn phạm sai lầm.
Tôi đã gặp founder của những startup chỉ hoạt động trong một khu vực địa lý giới hạn hoặc trong một thị trường ngách. Lúc này, họ cần một cách tư duy khác để có thể nghĩ lớn hơn, phát triển được ở thị trường rộng hơn. Câu hỏi họ cần đặt ra sẽ là "Làm thế nào để chúng ta đạt được mục tiêu đó?". Đây sẽ là công cụ kích thích mọi người hào hứng thử nghiệm những phương án mới hơn.
8. Họ không có tư duy dài hạn
Tư duy của founder sẽ được phản ánh trong hoạt động của doanh nghiệp. Những founder có tư duy dài hạn thường xây dựng startup với khả năng mở rộng quy mô lớn hơn so với những founder chỉ tập trung vào việc thoái vốn nhanh chóng. Ví dụ:
Tư duy ngắn hạn: Đối với chủ doanh nghiệp B2B, "Hãy kiếm từ khách hàng mới này nhiều tiền nhất có thể".
Tư duy dài hạn: Đối với chủ doanh nghiệp B2B, "Hãy làm việc với khách hàng mới này để tăng thêm nhiều giá trị cho họ nhất có thể, ngay cả khi dự án này có thể không có lãi".
9. Họ đưa ra những nhận định vô căn cứ
Dù có khả năng tư duy, con người trong một số trường hợp vẫn có thể đưa ra những nhận định chủ quan vô căn cứ. Các founder cần phải tự nhận thức được khi nào họ đang mắc phải các lỗi ngụy biện phi logic và đưa ra các quyết định hoặc kết luận không hợp lý.
10. Họ và đội ngũ của họ không chịu trách nhiệm với kết quả của doanh nghiệp
Một founder trước tiên phải là một nhà lãnh đạo, sau đó mới là người tạo ra doanh nghiệp. Tư duy như một nhà lãnh đạo đồng nghĩa với việc bạn sẽ đứng ra nhận trách nhiệm trước những người khác như khách hàng, nhân viên và và thậm chí cả các nhà đầu tư. Khi đó, người founder cần sở hữu kỹ năng giao tiếp và kỹ năng đưa ra quyết định chính xác.
"Lãnh đạo” và “quản lý” là hai kỹ năng cần thiết để quản trị rủi ro trong quá trình khởi nghiệp, bao gồm quản lý dòng tiền và chịu trách nhiệm với những kết quả đạt được. Tôi đã gặp và làm việc với rất nhiều founder không thể hiện thực hóa tầm nhìn của họ thành những mục tiêu và kết quả cụ thể. Sự thiếu trách nhiệm này được thể hiện qua sự thiếu kiểm soát trong môi trường doanh nghiệp.
0 Nhận xét