Sự tăng trưởng kinh tế, quá trình nâng cấp của công nghệ đã dẫn đến sự nở rộ của các startup, đòi hỏi nhu cầu về nguồn vốn, nguồn nhân lực cũng như các kinh nghiệm cần thiết để xây dựng mô hình doanh nghiệp hoạt động hiệu quả. Điều đó dẫn đến sự nổi lên của các tổ chức/mô hình thúc đẩy kinh doanh (Business Accelerators) – thế hệ mới của mô hình ươm tạo (Business Incubators).
1. Tổ chức thúc đẩy kinh doanh (Business Accelerators) là gì?
Có thể định nghĩa tổ chức thúc đẩy kinh doanh (BA) là chương trình có thời hạn nhất định, dựa trên cơ sở đội/nhóm (cohort-based), bao gồm cố vấn và các đơn vị giáo dục mà đỉnh cao là trong một sự kiện chung hoặc ngày trình diễn (a public pitch event or demo-day). Những doanh nghiệp khởi nghiệp tham gia hầu hết là các startup đã trải qua giai đoạn khởi nghiệp ban đầu (Ideation, Testing) hoặc đang hoạt động tương đối ổn định (go-to-market).
Điểm nổi bật của BA là các chương trình tăng tốc khởi nghiệp có thời hạn nhất định (3-4 tháng). Và không phải startup nào cũng đủ khả năng để đăng ký thành công vào các chương trình này. Thông thường, các startup tham gia đã có hoặc hoàn thiện về MVP, tức là sắp bước sang Creation stage theo cách phân chia giai đoạn của Aidin Salamzadeh và Hiroko Kawamorita (2015). Các dự án của startup phải chứng minh được lợi nhuận, khả năng tăng trưởng và hoạt động trên tinh thần nỗ lực cao của cả hệ thống doanh nghiệp (lợi nhuận, mức độ lặp lại, khả năng tăng trưởng...).
Cách phân chia giai đoạn hoạt động của startup bởi Aidin Salamzadeh và Hiroko Kawamorita (2015)
Đến năm 2019, Việt Nam có 38 tổ chức thúc đẩy kinh doanh, trong đó nổi bật là Foodhub - Ứng dụng cung cấp thực phẩm sạch tận nhà hay Vietnam Silicon Valley Accelerator - tổ chức Thúc đẩy kinh doanh đầu tiên tại Việt Nam. Nhiều startup tốt nghiệp từ chương trình đã gọi thành công vốn đầu tư vòng tiếp theo với định giá nhiều triệu USD, có thể kể đến như Base.vn, Lozi, SchoolBus, Ship60, Hachi...
Vietnam Silicon Valley Accelerator hay Foodhub là những tổ chức thúc đẩy kinh doanh nổi bật tại Việt Nam
2. Tại sao các tổ chức thúc đẩy kinh doanh ngày càng phổ biến?
Mặc dù được cho là thế hệ sau của mô hình ươm tạo nhưng mô hình thúc đẩy kinh doanh vẫn có những điểm khác biệt mà cụ thể, các mô hình này có thời hạn ngắn hơn so với mô hình ươm tạo. Sự mới mẻ này đã thu hút nhiều sự quan tâm của các phương tiện thông tin đại chúng và các nhà làm chính sách. Dropbox, Airbnb, Reddit hay Zenefists là những startup hoạt động hiệu quả và đạt được thành công nhất định nhờ vào quá trình tăng tốc từ BA.
Các BA luôn kiểm soát chặt chẽ các doanh nghiệp tham gia, do vậy các nhà đầu tư không cần dành quá nhiều thời gian để sàng lọc các công ty khởi nghiệp thông qua công cụ theo dõi và đánh giá. Thay vào đó, họ có thể dễ dàng đầu tư nhờ vào cổ phần của BA trong chính các startup.
Dropbox, Airbnb, Reddit hay Zenefists là những startup đã làm nên tên tuổi nhờ vào quá trình tăng tốc từ mô hình thúc đẩy kinh doanh
3. Tại sao các startup nên tham gia tổ chức thúc đẩy kinh doanh?
Về tình trạng pháp lý, hầu hết vườn ươm là các tổ chức phi lợi nhuận trong khi đó BA thường là các tổ chức vì lợi nhuận với mục tiêu mang lợi nhuận về từ sự đầu tư đã bỏ ra. Do vậy, BA thường cung cấp đầu tư pre-seed để đổi lấy cổ phần và hỗ trợ trang bị cho startup sự kết nối với các nhà đầu tư tiềm năng.
Các mô hình tăng tốc tập trung nâng cao các dịch vụ tăng cường kiến thức kinh doanh, bên cạnh cung cấp các dịch vụ cơ bản của mô hình ươm tạo bao gồm tìm kiếm, tiếp nhận, phát triển ý tưởng khởi nghiệp; kích thích và thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp; đào tạo, tư vấn về khởi nghiệp; hỗ trợ không gian làm việc, cơ sở vật chất và dịch vụ hành chính; kết nối nguồn vốn, công nghệ, hỗ trợ tiếp thị sản phẩm mới… Điểm mới mẻ hơn so với mô hình vườn ươm là khi tham gia BA, startup có cơ hội được tiếp cận với các chuyên gia, nhà đầu tư trong và ngoài nước nhằm giúp doanh nghiệp tích luỹ được kinh nghiệm nhất định, đặc biệt trong lĩnh vực quản trị doanh nghiệp.
Các tổ chức thúc đẩy kinh doanh được tạo ra để đem đến môi trường hoạt động lý tưởng cho cả startup cũng như các nhà đầu tư và được điều hành bởi các chuyên gia hàng đầu bằng cách giúp doanh nghiệp non trẻ tích luỹ thêm kinh nghiệm về quản trị doanh nghiệp và vượt qua những rào cản cơ bản, ví dụ như về thủ tục pháp lý hay trong quá trình thâm nhập thị trường.
Các tổ chức thúc đẩy kinh doanh cung cấp nguồn tài nguyên quý báu cho các chủ sở hữu doanh nghiệp khởi nghiệp và ngược lại, chủ sở hữu cũng được hưởng lợi từ việc hợp tác với những tổ chức này, qua đó tạo ra sự cạnh tranh công bằng để thúc đẩy doanh nghiệp phát triển. Hạn chế duy nhất của việc tham gia là chủ sở hữu thường phải bàn giao vốn chủ sở hữu trong các công ty của họ.
Dưới góc độ Chính phủ, các mô hình hỗ trợ khởi nghiệp là một kênh, hay nói cách khác là cầu nối để Chính phủ truyền các nguồn lực, định hướng và sự hỗ trợ của mình tới các startup. Thông qua đó, giảm xác suất thất bại của các dự án khởi nghiệp, tăng tốc những dự án triển vọng. Kết quả là giảm thiểu nguy cơ lãng phí nguồn lực xã hội, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững. Có thể nói, các mô hình hỗ trợ khởi nghiệp nói chung, cũng như các tổ chức thúc đẩy kinh doanh nói riêng đều là các đối tác của Chính phủ trong việc hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp cũng như hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam.
Dưới góc độ Chính phủ, các mô hình hỗ trợ khởi nghiệp là một kênh, hay nói cách khác là cầu nối để Chính phủ truyền các nguồn lực, định hướng và sự hỗ trợ của mình tới các startup. Thông qua đó, giảm xác suất thất bại của các dự án khởi nghiệp, tăng tốc những dự án triển vọng. Kết quả là giảm thiểu nguy cơ lãng phí nguồn lực xã hội, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững. Có thể nói, các mô hình hỗ trợ khởi nghiệp nói chung, cũng như các tổ chức thúc đẩy kinh doanh nói riêng đều là các đối tác của Chính phủ trong việc hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp cũng như hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam.
0 Nhận xét